Động từ Khiếm khuyết (Modal Verbs)

1. Động từ khiếm khuyết là gì? (Modal Verbs)

? Động từ khiếm khuyết là những động từ được dùng để bày tỏ khả năng, sự chắc chắn, nghĩa vụ, sự cho phép...

Động từ khiếm khuyết thông dụng trong tiếng Anh bao gồm các từ:

• can
• could
• may
• might
• will
• would
• must
• shall
• should
• ought to

Động từ khiếm khuyết có một số điểm khác biệt với các động từ thường khác. Chúng ta hãy cùng xem đặc điểm của chúng ngay dưới đây.

2. Đặc điểm của động từ khiếm khuyết

Luôn phải có một động từ nguyên mẫu theo sau

• He must be at home right now. = Anh ấy chắc hẳn phải đang ở nhà.
  Động từ nguyên mẫu be theo sau động từ khiếm khuyết must

• She should listen to her parents' advice. = Cô ấy nên nghe lời khuyên của bố mẹ.
  Động từ nguyên mẫu listen theo sau động từ khiếm khuyết should

Vì vậy nếu trong câu có một động từ khiếm khuyết, thì sau động từ này chỉ có thể là một động từ nguyên mẫu.

Không bao giờ thay đổi hình thức theo chủ ngữ

Các động từ bình thường phải thêm -s hay -es nếu chủ ngữ là danh từ số ít, nhưng động từ khiếm khuyết thì không thay đổi hình thức gì cả.

• I can run fast. = Tôi có thể chạy nhanh.
• She can go home now. = Cô ấy có thể về nhà bây giờ.
• All students can do their homework next week. = Tất cả học sinh có thể làm bài tập về nhà vào tuần sau.

Như ta có thể thấy ở các ví dụ trên, động từ khiếm khuyết can không thay đổi hình thức, cho dù chủ ngữ có là số ít hay số nhiều đi nữa.

I can run fast.

Khi phủ định thì không cần trợ động từ mà chỉ cần thêm "not" trực tiếp vào phía sau

Ta có thể so sánh 2 ví dụ sau:

• He lies to his friends. → He does not lie to his friends. (mượn trợ động từ to do)
• He should lie to his friends. → He should not lie to his friends. (không cần trợ động từ)

Khi đặt câu hỏi thì không cần trợ động từ mà chỉ cần đảo động từ khiếm khuyết ra trước chủ ngữ

Ta có thể so sánh 2 ví dụ sau:

• He speaks English. → Does he speak English?
• He can speak English → Can he speak English?

Không có các dạng V-ing, V-ed, To Verb

Khác với những động từ bình thường, động từ khiếm khuyết chỉ có một dạng duy nhất là dạng nguyên mẫu.

Ví dụ: động từ khiếm khuyết must không có dạng musting, musted hay to must.

Can he speak English?

3. Các chức năng của các động từ khiếm khuyết

Sau đây là các chức năng thông dụng nhất của các động từ khiếm khuyết:

Khả năng xảy ra

Chúng ta dùng các động từ can, must, may, might để phỏng đoán khả năng xảy ra một việc việc nào đó.

Mức độ chắc chắn giảm dần: must, can, may, might.

• Learning English can be hard to some.
  Việc học tiếng Anh có thể khó khăn với một số người.

• It's snowing outside. It must be cold.
  Ở ngoài đang có tuyết. Chắc hẳn là lạnh lắm.

Khả năng, năng lực, kỹ năng

Chúng ta dùng các động từ can và could để nói về khả năng, năng lực.

Can dùng khi nói về khả năng ở hiện tại, còn could dùng khi nói về khả năng trong quá khứ.

• He can't speak Korean.
  Anh ấy không biết nói tiếng Hàn Quốc.

• My grandfather could swim fast when he was a young boy.
  Ông của tôi có thể bơi nhanh lúc ông còn nhỏ.

My grandfather could swim fast when he was a young boy.

Nghĩa vụ, lời khuyên

Chúng ta dùng các động từ must, ought to, should để thể hiện ý phải làm hay nên làm cái gì đó.

Mức độ bắt buộc giảm dần: must, ought to, should

• Students must do their homework.
  Học sinh phải làm bài tập về nhà.

• You should visit your parents often.
  Bạn nên thường xuyên đến thăm cha mẹ.

Cho phép và xin phép

Chúng ta dùng các động từ may, might, can, could để thể hiện sự cho phép làm việc gì đó.

• You may not eat or drink in the library.
  Bạn không được ăn uống trong thư viện.

• Could I go home early today?
  Hôm nay tôi có được phép về nhà sớm không?

Lưu ý khi sử dụng:

• "May" sẽ là dạng thông dụng nhất.
• "Might" có thể được xem là dạng quá khứ của "may" nhưng không được sử dụng nhiều.
• "Can" có thể được dùng khi bạn có thể nói chuyện thoải mái với người nghe hoặc là bạn bè.
• "Could" có thể được dùng tương tự với "may", nhưng bạn sẽ thấy "could" dùng nhiều hơn ở nghĩa quá khứ của "can".

You may not eat or drink in the library.

Yêu cầu, lời mời lịch sự

Chúng ta dùng các động từ can, could, will, would, shall trong các yêu cầu hay lời mời lịch sự.

• Could you help me with this?
  Bạn có thể giúp tôi chuyện này được không?

• Would you like some coffee?
  Bạn có muốn uống cà phê không?

Lưu ý về mức độ lịch sự khi sử dụng:

• "Shall" sẽ là dạng ít gặp nhất trong những từ trên, cả trong văn nói và văn viết.
• "Would/Could" là dạng lịch sự và cũng sẽ là dạng bạn gặp nhiều nhất trong văn viết. Tùy dạng câu hỏi mà bạn dùng "would" (sẽ làm?) hay "could" (có thể làm?).
• "Can/Will" thường dùng nhiều trong văn nói, nhất là giữa bạn bè hoặc những người bạn có thể nói chuyện thoải mái với họ.

Ý muốn, lời hứa

Chúng ta dùng các động từ will để thể hiện ý muốn làm gì hoặc hứa làm gì.

• I will stay here with you.
  Tôi sẽ ở đây với bạn.
• He won't let me drive his car.
  Anh ấy không chịu cho tôi lái xe của anh ấy.

Tương lai

Chúng ta dùng các động từ will hoặc should để nói về một sự việc sẽ xảy ra trong tương lai.

• She will visit her grandparents tomorrow.
  Cô ấy sẽ đến thăm ông bà vào ngày mai.
• The train should arrive at 6pm.
  Xe lửa sẽ đến vào lúc 6 giờ.

Lưu ý: will và should cùng được dùng để nói về một sự việc sẽ xảy ra trong tương lai, nhưng should có hàm ý là người nói kỳ vọng điều đó sẽ xảy ra dựa trên một cơ sở nào đó.

• The train will arrive at 6pm.
  Xe lửa sẽ đến vào lúc 6 giờ.
  Câu này đơn thuần chỉ nói về một sự việc xảy ra trong tương lai.
• The train should arrive at 6pm.
  (Nếu đúng theo lẽ thì) Xe lửa sẽ đến vào lúc 6 giờ.
  Câu này hàm ý người nói kỳ vọng xe lửa sẽ đến lúc 6 giờ dựa trên một cơ sở nào đó (chẳng hạn như theo lịch trình)

Thói quen

Chúng ta dùng các động từ will và would để nói về thói quen trong hiện tại (will) hoặc quá khứ (would).

• When I was little, I would play outside all day.
  Khi tôi còn nhỏ, tôi thường hay chơi đùa ở ngoài cả ngày.

• Tim will always be late!
  Tim lúc nào cũng tới trễ!

4. Tổng hợp tất cả các động từ khiếm khuyết thông dụng

5. Phủ định của các động từ khiếm khuyết

Khác với động từ thường phải cần trợ động từ do để phủ định, các động từ khiếm khuyết chỉ cần thêm not và phía sau nó:

• You may use this computer. = Bạn được sử dụng cái máy tính này.
  You may not use this computer. = Bạn không được sử dụng cái máy tính này.
• He can swim. = Anh ấy biết bơi.
  He cannot swim. = Anh ấy không biết bơi.

Dưới đây là phủ định đầy đủ và rút gọn của các động từ khiếm khuyết:

• can : cannot → can't
• could : could not → couldn't
• may : may not
• might : might not
• must : must not → mustn't
• ought to : ought not to → oughtn't to
• shall : shall not → shan't
• should : should not → shouldn't
• will : will not → won't
• would : would not → wouldn't

Chúng ta cũng có một số điểm cần lưu ý:

• Phủ định của can là cannot, trong đó can và not phải viết dính liền với nhau.
• may not và might not không có dạng phủ định rút gọn.
• must có nghĩa là "bắt buộc phải làm gì" nhưng must not lại có nghĩa là "bắt buộc không được làm gì".
  Để diễn đạt ý "không bắt buộc phải làm gì", chúng ta phải dùng phủ định của động từ have to là not have to.

Để hiểu rõ must và must not, hãy so sánh các ví dụ sau:

• You must take this medicine every day. = Bạn bắt buộc phải uống thuốc này mỗi ngày.
• You must not take this medicine every day. = Bạn không được uống thuốc này mỗi ngày.
• You don't have to take this medicine every day. = Bạn không cần phải uống thuốc này mỗi ngày.

6. Dạng quá khứ của các động từ khiếm khuyết

Can - Could - Could have

Could và could have là 2 dạng quá khứ của can. Vậy chúng có gì khác nhau?

• could: đã có khả năng làm được trong quá khứ, còn bây giờ thì không làm được nữa

• could have: đã có khả năng làm được trong quá khứ, nhưng vì một lý do nào đó mà lúc đó đã không làm vậy

Ví dụ:

• I could run faster: Lúc trước thì tôi có thể chạy nhanh hơn, còn bây giờ thì tôi không thể chạy nhanh bằng.

• I could have run faster: Tôi (đáng lẽ ra) đã có thể chạy nhanh hơn, nhưng vì một lý do nào đó mà lúc đó tôi đã không chạy nhanh hơn.

I could have run faster.

May - Might - May have - Might have

May có 2 nghĩa chủ yếu là "xin phép" và "có thể". Dạng quá khứ của may tùy thuộc vào nghĩa của nó:

• might: dùng thay thế cho may khi tường thuật lại một lời xin phép hoặc một sự phỏng đoán một sự việc sẽ xảy ra

  • I asked him "May I come in?" → I asked him if I might come in.

  • John said "I may not attend the meeting." → John told me that he might not attend the meeting."

• may have và might have: dùng khi phỏng đoán một việc đã có thể xảy ra rồi

  • The bus might have left. → Xe buýt có thể đã rời đi rồi.

Must - Must have - Had to

Must có 2 nghĩa chủ yếu là "phỏng đoán" và "bắt buộc phải". Dạng quá khứ của must tùy thuộc vào nghĩa của nó:

• must have: phỏng đoán một sự việc gần như chắc chắn đã xảy ra

  • She was trembling. It must have been very cold outside. → Cô ấy run cầm cập. Ở ngoài trời chắc hẳn đã rất lạnh.

• had to: đã phải làm một việc gì đó trong quá khứ

  • I had to clean the dishes all by myself yesterday → Hôm qua tôi đã phải rửa hết đống chén đĩa một mình.

Should - Should have

Should có nghĩa là "nên làm gì đó" thì should have có nghĩa là "đáng lẽ ra đã nên làm gì đó".

• I should study harder. → Tôi nên học chăm chỉ hơn.

• I should have studied harder. → Đáng lẽ ra tôi đã nên học chăm chỉ hơn.

Trong câu điều kiện, câu tường thuật, bàng thái cách

Trong các cấu trúc câu điều kiện, câu tường thuật, và bàng thái cách, chúng ta dùng dạng quá khứ của can, may, shall, will là could, might, should, would.

Bạn có thể học chi tiết hơn ở các bài học sau:

• Câu điều kiện
• Câu tường thuật
• Bàng thái cách

I should have studied harder.

6. Tổng kết

Động từ trong tiếng Anh có nhiều loại. Bạn có thể học chi tiết về từng loại trong các bài học dưới đây:

• Động từ dạng V-ing
• Động từ dạng To Infinitive
• Động từ dạng V-ed/V3
• Động từ khiếm khuyết
• Động từ nối
• Động từ khởi phát
• Động từ phức
• Nội động từ & Ngoại động từ